Werknemers- en managementparticipaties: the way to go (deel 2)

Een participatieplan voor management [1] kan op verschillende manieren worden gestructureerd. Zo kan er worden gekozen voor het uitgeven van aandelen, al dan niet met stemrecht, maar kan er ook voor worden gekozen om aandelenopties of certificaten van aandelen (Certificaten) uit te geven. De keuze voor een bepaalde structuur zal afhangen van de specifieke voorkeuren van het bestuur en de aandeelhouders, maar is ook fiscaal gedreven. Wij raden dan ook altijd aan om de gekozen structuur te laten beoordelen door uw fiscaal adviseur.

Structuur 1: uitgeven van aandelen

Een directe participatie van management wordt gestructureerd door middel van het uitgeven of overdragen van aandelen in de vennootschap of een dochtermaatschappij aan de manager in kwestie. Zowel het overdragen als het uitgeven van aandelen gebeurt via een notariële akte bij een notaris. Door het verkrijgen van de aandelen krijgt de manager alle aandeelhoudersrechten die de wet een aandeelhouder toebedeelt, zoals vergaderrechten en stemrecht. Daarnaast deelt een aandeelhouder mee in de winst via een dividenduitkering, en behaalt de manager rendement indien de aandelen op een later moment worden verkocht tegen een hogere waardering als waarvoor de manager aandelen heeft verkregen. Met name dit laatste zorgt voor de alignment of interest die we in ons vorige deel bespraken.

Door het uitgeven of overdragen van gewone aandelen aan managers veranderen de huidige zeggenschapsverhoudingen tussen de aandeelhouders. Om te voorkomen dat een manager via het uitoefenen van stemrecht bepaalde besluitvorming kan dwarsbomen of vertragen, kunnen ook aandelen zonder stemrecht worden uitgegeven. Een houder van stemrechtloze aandelen heeft op grond van zijn vergaderrecht wel het recht om bij de algemene vergadering aanwezig te zijn en daar het woord te voeren, maar kan daar geen stem uitbrengen. Het vergaderrecht kan bij stemrechtloze aandelen niet worden uitgesloten. Een houder van stemrechtloze aandelen heeft wel winstrechten. Het is niet mogelijk om aandelen uit te geven waaraan zowel geen stemrechten als winstrechten zijn verbonden. Aandelen zonder stemrecht kunnen alleen worden uitgegeven indien de statuten van de vennootschap daarin voorzien, als gevolg waarvan een statutenwijziging noodzakelijk kan zijn.

Structuur 2: uitgeven van Certificaten door een STAK

Een andere veelvoorkomende structuur is het uitgeven van Certificaten door een stichting administratiekantoor (vaak aangeduid als STAK), waarmee een scheiding van financiële rechten en stemrechten wordt gerealiseerd. In zo’n geval houdt de STAK de aandelen in de vennootschap en geeft zij daarvoor met die aandelen corresponderende Certificaten uit aan de managers: de certificaathouders.

Aangezien de STAK de houder van de aandelen is, heeft de STAK ook het stemrecht op de aandelen en de bijbehorende vergaderrechten. Het bestuur van de STAK bestaat vaak uit de meerderheidsaandeelhouder(s), het bestuur van de vennootschap en/of één of meer afgevaardigden van de certificaathouders, maar dat hoeft niet. Veelal zullen de statuten van de STAK bepalen dat het bestuur van de STAK zich dient te richten naar het belang van de certificaathouders. De invloed van de certificaathouders kan worden versterkt door het inrichten van een vergadering van certificaathouders met bepaalde bevoegdheden of zeggenschapsrechten, als gevolg waarvan het bestuur van de STAK in bepaalde gevallen bijvoorbeeld slechts kan handelen in overeenstemming met de instructie van of na goedkeuring van de vergadering van certificaathouders.

Vanwege de fiscale transparantie van een STAK, rusten de aan de aandelen verbonden financiële rechten bij de corresponderende Certificaten. Hierdoor heeft een certificaathouder wel winstrechten. De statuten van de vennootschap kunnen eventueel nog bepalen dat een certificaathouder dezelfde vergaderrechten heeft als een aandeelhouder. Echter wordt juist vaak voor deze structuur gekozen om te bewerkstelligen dat de certificaathouder geen stemrechten en vergaderrechten heeft.

Een STAK dient te worden opgericht door een notaris, die daarbij veelal ook de administratievoorwaarden opmaakt. De STAK kan alleen aandelen verkrijgen door middel van het passeren van een notariële akte. Het overdragen van Certificaten kan echter onderhands indien de administratievoorwaarden van de STAK daarin voorzien. Net zoals dat het bestuur van een vennootschap een aandeelhoudersregister hoort bij te houden, houdt het bestuur van de STAK een certificaathoudersregister bij.

Structuur 3: uitgeven van opties (ESOP)

Een derde structuur is het uitgeven van opties op aandelen. Een aandelenoptie is een recht op verkrijging van één of meer aandelen tegen een vooraf overeengekomen prijs dat kan worden uitgeoefend na verloop van een bepaalde periode. Na verloop van die periode kan de manager de aandelen tegen de uitoefenprijs kopen door zijn optierecht uit te oefenen (uiteraard mits hij nog betrokken is bij de onderneming). Op deze manier worden de stemverhoudingen nog niet aangetast op het moment van verstrekken van de aandelenopties, maar wordt de manager wel gestimuleerd om bij te dragen aan de waardeontwikkeling van de onderneming. De manager realiseert immers rendement indien de waarde van de onderneming (en dus de aandelenprijs) hoger is dan de waarde op basis waarvan de uitoefenprijs is gebaseerd. Ook van een aandelenoptie kan een Certificaat worden uitgegeven, als gevolg waarvan de certificaathouder na uitoefening van de optie niet een aandeel verkrijgt, maar een Certificaat dat daarmee correspondeert.

In deze blogreeks

In het vervolg van deze blogreeks gaan we verder in op de structuren die in deze reeks zijn omschreven. We gaan in op de betalingsstructuren en de voor- en nadelen van de in deze blog omschreven structuren. Daarnaast zullen we in het vervolg van deze blogreeks ingaan op de belangrijkste onderwerpen waar partijen afspraken over moeten of kunnen maken bij het opzetten van de managementparticipatie, zoals afspraken over zogenoemde leaver-situaties, en aandachtspunten bij exits (verkoop) van de onderneming in samenhang met managementparticipaties.

Geïnteresseerd?

Houd dan deze pagina in de gaten. Mocht u al eerder advies willen over het kiezen en inrichten van een managementparticipatieplan dat het beste past bij uw onderneming en groeistrategie? Neem gerust contact op met Maxime Loos of Iris Hoekstra om de mogelijkheden eens vrijblijvend met ons door te nemen.

Benieuwd naar de vorige blogs van deze blogreeks? Lees dan hier deel 1.