nl/en
Publicatie ⸱ 25-04-2016

Werk aan de winkel door herziening wet ‘Huis voor Klokkenluiders’

25 april 2016 – Wat gaat er veranderen in het arbeidsrecht bij inwerkingtreding van het herziene wetsvoorstel “Huis voor klokkenluiders” per 1 juli 2016?

De laatste decennia zijn er meerdere spraakmakende zaken geweest over klokkenluiders, zowel nationaal als internationaal. Bekende voorbeelden zijn Ad Bos en de bouwfraude-affaire, Fred Spijkers en de ondeugdelijke mijnen en natuurlijk de onthulde spionageactiviteiten van de NSA door Edward Snowden.

Het melden van een misstand is risicovol. Klokkenluiders ondervinden vaak nadeel van hun melding: zij worden vervelend behandeld op de werkvloer, overgeplaatst, op non-actief gesteld of ontslagen. In het geval van Edward Snowden kan de klokkenluider niet terugkeren naar zijn land. Het is mede hierom niet verwonderlijk dat veel klokkenluiders een vermoeden van een misstand niet melden.

Omdat tot op heden wetgeving ontbreekt op dit gebied, zijn er klokkenluidersregelingen in het leven geroepen door overheidsorganisaties en ondernemingen. Een klokkenluidersregeling is vergelijkbaar met een gedragscode voor werknemers. In een klokkenluidersregeling horen een aantal procedurele onderwerpen te zijn vastgelegd, waaronder de procedure van het melden, zorgvuldigheidsvereisten en rechtsbescherming voor de klokkenluider. Het doel van klokkenluidersregelingen is dat klokkenluiders weten hoe ze moeten melden en dit vervolgens ook veilig kunnen doen. In de praktijk hangt de effectiviteit en naleving van een klokkenluidersregeling van veel factoren af. Klokkenluidersregelingen bieden houvast, maar werken lang niet altijd. Zo moet er op de werkvloer in ieder geval een cultuur bestaan waarin vermoedens van misstanden veilig gemeld kunnen worden zonder dat men bang hoeft te zijn voor nadelige gevolgen.

Er is in de loop der tijd, mede door de beperkte waarde van klokkenluidersregelingen, steeds meer behoefte ontstaan om de bescherming van klokkenluiders wettelijk vast te leggen. Dr. Ronald van Raak (SP) en enkele andere Kamerleden dienden daarom in 2012 het wetsvoorstel Huis voor klokkenluiders in. Na kritiek van de Raad van State en veel wikken en wegen, is een novelle op het wetsvoorstel op 2 juli 2015 door de Tweede Kamer en op 1 maart 2016 door de Eerste Kamer aangenomen. De Wet Huis voor Klokkenluiders zal naar verwachting op 1 juli 2016 in werking treden. De wet heeft tot doel de mogelijkheden tot het melden van een vermoeden van een misstand met een maatschappelijk belang door werknemers te verbeteren en de klokkenluider beter te beschermen tegen benadeling. Om dit te kunnen realiseren wordt een Huis voor Klokkenluiders opgericht, bestaande uit een afzonderlijke afdeling advies en een aparte afdeling voor onderzoek.

Welke veranderingen staan er op stapel voor het arbeidsrecht?

  • In het nieuwe artikel 7:658c BW wordt vastgelegd dat de werkgever de werknemer niet mag benadelen wegens de omstandigheid dat de werknemer te goeder trouw en naar behoren een melding van een vermoeden van een misstand heeft gedaan bij de werkgever of het Huis voor Klokkenluiders.
  • In het nieuwe artikel 7:670 lid 10 BW wordt bepaald dat de werkgever de arbeidsovereenkomst met een werknemer niet kan opzeggen wegens de omstandigheid dat de werknemer te goeder trouw en naar behoren een melding van een vermoeden van een misstand heeft gedaan bij de werkgever of het Huis voor Klokkenluiders; gedurende het onderzoek door het Huis voor Klokkenluiders; en tot een jaar na het oordeel van het Huis voor Klokkenluiders dat het aannemelijk is dat sprake is van een misstand.
  • •Als er 50 of meer mensen werkzaam zijn bij een onderneming, is de werkgever verplicht een procedure vast te stellen voor het omgaan met het melden van een vermoeden van een misstand. De ondernemingsraad heeft daarbij instemmingsrecht over de vaststelling, wijziging en intrekking van een interne meldregeling (artikel 2 Wet Huis voor Klokkenluiders).

Werkgevers zullen dus hier op moeten inspelen door tijdig een interne meldregeling vast te stellen. Het uitgangspunt blijft namelijk dat werknemers eerst intern vermoedens van misstanden moeten aankaarten (indien mogelijk en zinvol).

De nieuwe wet wordt overigens niet overal met open armen ontvangen. Vanuit verschillende hoeken bestaat kritiek op de wet, bijvoorbeeld door de beperkte middelen van het Huis voor Klokkenluiders (een mager jaarlijks budget van € 400.000,00), het feit dat zij voornamelijk achter gesloten deuren opereren en de mogelijkheid om de nieuwe ontslaggrond te misbruiken. De toekomst zal dan ook moeten uitwijzen hoe de wet in de praktijk gaat uitpakken en of klokkenluiders daadwerkelijk beter beschermd zullen worden.

Heeft u vragen over dit onderwerp, neem contact op:

Recente zaak ⸱ 13-11-2024
Lexence heeft EduGroup geadviseerd bij de acquisitie van de uitgeefactiviteiten van Intertaal
Interview ⸱ 13-11-2024
Anneke Nijk op BNR over het gebruik van smartphones op de werkvloer
Publicatie - Ter zake met ⸱ 05-11-2024
Ter zake met Bart Steeghs | ‘Als ontwikkelaar moet je al die balletjes jaren in de lucht houden en op één moment vangen; daar help ik graag bij!’
Recente zaak ⸱ 04-11-2024
Lexence heeft Your.Cloud geadviseerd bij de aankoop van ISO Groep B.V.
Publicatie ⸱ 29-10-2024
Pas op: opstarttijd voor een dienst kan betaalde arbeidstijd zijn
Recente zaak ⸱ 29-10-2024
Lexence heeft RB Family Capital geadviseerd bij de aankoop van High-clean
Ebook ⸱ 21-10-2024
Ebook Werknemers- en managementparticipaties
Kantoornieuws ⸱ 18-10-2024
Stabiele vijfde positie voor Lexence in League Tables Q3 2024
Recente zaak ⸱ 07-10-2024
Annejet en Stephanie hebben namens Lexence Teleconsultant bijgestaan bij de verkoop en rollover van Capestone naar OptConnect.
Recente zaak ⸱ 07-10-2024
Lexence heeft TMA bijgestaan bij de koop van twee containerterminals
Publicatie ⸱ 30-09-2024
Verhuurders in de knel door het afschaffen van het gebruikersdeel van de OZB
Recente zaak ⸱ 24-09-2024
Lexence heeft de aandeelhouders in Yxion, waaronder Antea Participaties, geadviseerd bij de verkoop van hun belang in Yxion aan Normec
Recente zaak ⸱ 20-09-2024
Lexence heeft Waterland bijgestaan bij de acquisitie van Hellorider
Recente zaak ⸱ 17-09-2024
Lexence heeft de aandeelhouders van Coin Meester B.V. geadviseerd bij hun verkoop aan Kraken (Payward Europe Limited).
Alumni ⸱ 10-09-2024
‘Als ik die geweldige mensen bij Lexence niet had ontmoet, was ik nooit advocaat geworden’
Alle berichten